İsmail Pehlivan
“Gel ey vaiz Ali’nin vasfını önce Huda’dan sor
Ali ta İbn-i Adem olmadan ta iptidadan sor
Ali kimdir Veli kimdir bilem dersen bu esrarı
Anı hiç kimseden sorma Muhammed Mustafa’dan sor”
Sivaslı Agahi
Son yıllarda Alevilik alanında saha çalışmaları yapmanın, “bilimsel” makale yazmanın, doktora tezi hazırlamanın moda haline geldiğini gözlemliyoruz. Bu durum bir yandan olumlu bir gelişme olarak değerlendirilirken; öbür yandan kimler tarafından, hangi hedefe hizmet edeceği konusunda değerli dertleri içinde barındırmaktadır. Bilhassa ilahiyatçı, siyasal İslamcı takımlar tarafından üretilen Alevilik çalışmalarının altında yatan gerçeği görmeden afaki bir bakış açısıyla bu görüşleri değerlendirmenin yanlışa götüreceği kanısındayım.
Şüphe doğruya yönlendirir.
Hele hele üniversitelerin bünyesinde peş peşe açılan Alevilik ve Bektaşilik araştırma merkezlerinin takımlarına baktığımızda bu teşebbüslerin masumane olmadığı fark edilmektedir.
Ayrıca bu araştırma merkezleri birbiriyle yarış halinde kelamda “bilimsel” yayın yapan mecmualar de yayınlamaktadırlar. Bu mecmualarda kelamda makale yazanların birçok misyoner nitelikli Sünni ve Şii kökenli akademisyenler ve araştırmacılar olması dikkat çekmektedir. Bu merkezlerde Alevi akademisyeni mumla arasak da bulamıyoruz.
Öyle ki bu merkezler yayınlarında Hacı Bektaş Veli tarafından metodlaştırılan Alevilik seyri sülüğü olan “Dört Kapı, Kırk Makam”da yer alan Şeriat Kapısı’ndaki “Niyaz” makamını “Namaz” ile değiştirerek sunmaktadırlar. Ayrıyeten tarihî olayları çarpıtarak Alevi evliyalarından Gül Baba’nın Hakk’a yürüme erkanını Alevi katili Osmanlı Şeyhülislamı Ebu Suud’a yaptırabilmektedirler.
Bu üniversiteler şunlar:
- Gazi Üniversitesi Hacı Bektaş Veli Araştırma Merkezi
- Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Hacı Bektaş Veli Uygulama ve Araştırma Enstitüsü
- Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Türk Kültürü Açısından Hacı Bektaş Veli Araştırmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi
- Munzur Üniversitesi (Tunceli) Alevilik Araştırma ve Uygulama Merkezi
- Hitit Üniversitesi (Çorum) Hacı Bektaş Veli Araştırma ve Uygulama Merkezi
- Süleyman Demirel Üniversitesi (Isparta) Alevi-Bektaşi Kültürü Araştırma ve Uygulama Merkezi
- Dicle Üniversitesi (Diyarbakır) Alevilik ve Ehlibeyt Kültürü Uygulama ve Araştırma Merkezi
Gelelim Alevi federasyonlarına;
Yıllar evvel Aleviliği bilimin ışığında araştıracak olan bir Alevi Enstitüsü kuruldu. Gerçi ömrü kısa oldu. Bu enstitünün başına kimi getirdiler? Ne makûs bir tercihti ki bu şahsiyet FETÖ’cü çıktı. Kim derseniz? ODTÜ öğretim üyesi, milletvekili olmadan evvel TRT televizyonunda “Bir Sünni olarak Aleviler’den özür diliyorum” gösterisi yapan Doç. Dr. Aykan Erdemir idi.
Başarısız bir teşebbüs olan enstitü dışında, kayda kıymet bir başka çalışmanın da Garipdede Cemevi tarafından oluşturulan ve başına bir Alevi akademisyen olan Prof. Dr. Şükrü Aslan’ın getirildiği “Garipdede Akademisi” olduğu söylenebilir. Dilerim bu akademide Alevilik iğdiş edilmeden klasik Anadolu Aleviliği araştırılır ve hakikat bilgiler topluma sunulur.
Anadolu ulusu Hacı Bektaş Veli 1300’lü yıllarda Anadolu Alevi toplumunun önüne “Bilimden gidilmeyen yolun sonu karanlıktır” düsturuyla bir amaç koymuştu. Yıllar içerisinde Aleviler bu özlü kelamın yakınına bile yaklaşamadılar. Elbette ki büyük bir kuşatma altında bu gayeye yaklaşılması da imkan dışıdır.
Alevi örgütlerinde, kurumlaşmak şöyle dursun; inancı ve inanç sahiplerini yüceltememe ve özgüven sorunu yaşanmaktadır. Devlet tarafından hak mahrumiyetine tabi tutulan milyonlarca Alevi bu örgütler tarafından sokaklardan uzak tutulmaktadır. Bu örgütleri kendi gettolarını kurmuş ve ortalarında önemli meselelerin olduğu bir gerçektir.
Onlarca çatı örgütü var; bunların ülke sathına yayılmış yüzlerce şubesi mevcut. Kırk yıllık bir geçmişe sahip olan Alevi örgütleri her ne hikmetse ellerinde bulunan örgütleri birleştirme konusunda ketum bir anlayış içindeler.
Şimdi Alevi “çatı” örgütlerine sormak istiyorum:
Alevi federasyonları neden konfedarasyonlaşamıyorlar?
Orta yerde nasıl bir rant var ki paylaşamıyorlar?
En azından tüm örgüt temsilcilerinin, aydınların, akademisyenlerin, araştırmacıların, müelliflerin yer aldığı bir “Alevi Temsilciler Meclisi” oluşturabilirlerdi. Alevilerin öz savunma güçlerini kurması mecburî bir hale gelmiştir. Bu yeni yapılanma her ağızdan çıkan farklı seslerin önüne geçecektir. Ve devlet ile siyasi iktidar kiminle muhatap olacağını bilecektir.
Alevi Konfederasyonu yahut Alevi Temsilciler Meclisi kurmak için yıllardır tekliflerde bulunan hassas Aleviler, ısrarla birlik daveti yapmaktadırlar. Lakin bu gettocu yöneticiler birleşmek noktasında sudan mazeretler öne sürerek birliğin önüne set çekmektedirler. Talipler dağıtılmış, Dedeler dağıtılmış, örgütler parçalanmış, uydurma Dedeler türetilmiş, hatta Aleviliğin bile her bireye nazaran farklı bir tarifine şahit oluyoruz. Ortaklaşma bir türlü sağlanamıyor. Bu handikap toplumu çıkmaza sürüklemektedir.
Alevi yöneticiler, takımlar silik kalıyorlar ve manevi güçlerini değerlendiremiyorlar. Yaşanmış soykırım ve katliamlara karşın, gelmekte olan tehlikeler görülüyor üzere lakin ciddiye alınmadığını izlemekteyiz. Yalnızca cılız yansılar, basın açıklamaları ve toplumsal medya paylaşımlarıyla yetiniliyor.
Devletin asimilasyon siyasetlerine en büyük takviyesi, pasif, uzlaşmacı, fırsatçı, vizyonsuz ve inançsız öncüler, yöneticiler veriyor. Bunu durumu fark eden Aleviler de “öncülerine” inanç duymayarak, “Güzel konuşuyorlar ancak gereklerini yapmıyorlar. Kılavuzumuz karga olmuş. Bu türlü gelmiş bu türlü gider” diyerek içe kapanıyorlar. Alevi toplumu bu yöneticileri hak etmiyor.
Alevi örgütlülüğü yine bir yapılanmaya gitmek zorundadır. Varolan yöneticiler ve takımlar öngörüden mahrum. Disiplinsiz, plansız, programsız, stratejisiz hareketleri nedeniyle toplum bu yapılardan uzaklaştırmaya devam ediyor. Son yıllarda gereği üzere davranamayan öncüler günü kotarma sıkıntısına düşmüş durumda. Bu zaaflarından sıyrılmadan sağlıklı bir örgütlenme sağlanamayacağı gün üzere aşikar.
Aleviler kendi örgütleri içinde örgütsüz yaşamaya devam ediyor. Bunu görün artık!
Yeni Maraşlar, Çorumlar, Gaziler, Sivaslar yaşandığında “Yetiş Ya Ali”, “Yetiş Ya Hızır” demenin de bir yararının ve manasının olmayacağı vakitlerden geçiyoruz. Yanı başımızda, Suriye’de Aleviler katlediliyor, yalnızca bakıyoruz. Yarın bu vahşeti yaşamayacağımızı kim garanti edebilir. Aleviler irticacı-selefi odaklarla işbirliği yapan siyasi iktidardan medet ummaktan, devlet kapısına gitmekten, ondan adalet dilenmekten vazgeçip; devayı, kendi öz gücünü örgütleyip açığa çıkararak, aramak zorundadır.
Aşkı muhabbetlerimle…